Er þetta rétt? Er þetta sanngjarnt?

Tvennt í þeirri efnahagsumræðu sem nú ríður yfir er þess eðlis að það vefst fyrir mér. Kannski fleira, en þetta tvennt er eftirfarandi:

1) Lánastofnun -- banki eða t.d. bílalánasjóður -- lánar tiltekna upphæð gegn veði í íbúð eða öðru verðmæti sem kaupa skal fyrir upphæðina. Sem sagt: lánastofnunin telur veðið fullnægjandi.

Greiðslufall verður og lánastofnunin gengur að veðinu, selur það (kaupir gjarnan sjálf) fyrir lægri upphæð en svarar eftirstöðvum lánsins eins og það stendur á þeim tíma. Lántakandinn er eftir sem áður krafinn um mismuninn að viðlögðu fjárnámi í öðrum eignum hans. Allar eftirstöðvar gjaldfelldar undir eins.

Ber lánastofnunin enga ábyrgð á því að það veð sem hún tekur sé það sem henni ber verði greiðslufall?

Er þetta rétt? Er þetta sanngjarnt?

2) Lánastofnun -- sbr. ofan -- lánar fé til fasteignakaupa. Upphaflega er miðað við ákveðna upphæð í íslenskum krónum en reiknað út samkvæmt gengi á tilteknum erlendum gjaldmiðli á þeim tíma sem lánið er tekið. Þetta er kallað gjaldeyrislán.

Spurning: kemur gjaldeyrir nokkuð við sögu í þessum tilvikum nema á pappírum? Fékk lántakandinn lánið í hendur í hinum erlenda gjaldeyri? Eða fékk hann það í íslenskum krónum? Eða fékk hann það alls ekki nema sem millifærslukvittun inn á reikning þess sem fasteignina seldi? Ef þetta síðasta er tilfellið, er þá hægt að segja að gjaldeyrir hafi nokkurn tíma raunverulega komið við sögu?

Hvernig sem þetta var -- var nokkurn tíma raunveruleg hreyfing á erlendum gjaldeyri í þessu sambandi?

Öll málefnaleg svör vel þegin.

Athugasemdir

[Ólafur Tryggvason Þorsteinsson, 15.4.2009 kl. 11:57]

1) Þessu hef ég velt fyrir mér og hef ekki náð að skilja. Einhver lagarök hljóta að vera fyrir þessu en þau kann ég ekki og segi því pass.

2) Gagnvart lántakanda held að það gildi einu hvort erlendur gjaldeyrir kom nokkuð við sögu í svona lánveitingum. Það sem gildir er að í upphafi gera lánveitandi og lántaki með sér samning byggðan á ákveðnum forsendum. Þegar um er að ræða gjaldeyrislán eru forsendurnar gengi einhverra gjaldmiðla. Þegar það breytist breytast upphæðir í takt. Ef lánveitandi tengir lánsupphæð ekki við eigin forða í viðkomandi gjaldmiðlum lendir hagnaður/tap í hans bókum líka. Ef hins vegar lánin eru í raun tengd viðkomandi gjaldmiðlum er lánveitandi tryggður fyrir gengissveiflum og fær sína vexti í leigu fyrir peningana sem lánaðir voru.

[Gísli Gunnlaugsson (IP-tala skráð) 15.4.2009 kl. 14:49]

1.  Það hefur lengi furðað mig að þessu sé háttað eins og þú lýsir því í þessu er rökvilla þar sem lántakinn leggur til veð fyrir láninu - en síðan tekur lánveitandinn fleiri hluti sem tryggingu fyrir þessu láni.  Til hvers var verið að taka veð í upphaflega hlutnum, ef allt sem hann á er undir hvort sem er? 

2.  Þetta er góður punktur hjá þer með gengislánin, en hugsanlega óþörf pæling, því þessi vitleysislán sem eru verð- og gengistryggð eru núna líklega ógild í öllum lánasamningum vegna forsendubrests í kjölfar bankahruns. 

[Hrreggviður Þorsteinsson (IP-tala skráð) 15.4.2009 kl. 17:46]

Heill og sæll gamli lærimeistari. Það sem ég skil ekki í þessu öllu saman er óheilindi Alþingis og ríkisstjórnainnar að ætla almenningi að greiða þessi svokölluðu myntkörfulán til endurreistu bankanna og annara fjármagnseigenda.  Bankarnir munu ekki greiða erlendu skuldir sínar og heldur ekki dótturfyrirtæki þeirra. Endurreistu bankarnir og þeirra dótturfélög ætla blygðunarlaust að innheimta að fullu þessi lán samkvæmt skráðu gengi Seðlabankans.

Það á að banna að innheimt sé hærri upphæð en nemur höfuðstól upphaflegs láns að frádregnum afborgunum sem greiddar hafa verið.  Þetta gengishrun er af völdum landsstjórnarinnar og henni ber að axla ábyrgð á þessu með því að leiðrétta þetta en ekki nota sér þetta ástand á þann hátt sem boðað og talið sjálfsagt af siðblindum óheiðalegum stjórnmálamönnum til að endurreista ónýtt bankakerfi sem rústaði fjárhag þorra fólks.

Það þarf að verja almenning fyrir grunnhyggnum stjórnmálamönnum og gráðugum fjármagnseigendum sem fara þessa dagana fram með þvílíku óréttlæti í innheimtu þessarar krafna. Algengt er að myntkörfu skuldir hafi tvö og jafnvel meir en tvöfaldað upphaflegan höfuðstól sem var upphaflega frá tekin að láni á rúmu ári. Til hvers var farið í greiðslumat eða skrifað undir greiðsluáætlanir við þessa aðila sem veittu þessi lán ?  Giltu þessir gerningar ekki neitt.

Þetta gengur ekki upp að ætti hver heivita manneskja að sjá, fólk á að mótmæla þessu óréttlæti þetta er hrein þjófnaður að færa eignir fólk frá því á þennan hátt til fjármagnseigenda sem eru hinir nýju lénsherrar gangvart almenningi  ! 

[GH (IP-tala skráð) 15.4.2009 kl. 21:01]

Fólk tók sennilega myntkörfulán vegna þess að þau voru hagstæðari en lán tekin í íslenskum krónum á þeim tíma sem þau voru tekin -- þau voru ekki verðtryggð og á tiltölulega lágum vöxtum, því að þau voru tekin með alþjóðlegum kjörum. Því fylgir aftur á móti alltaf áhætta að taka lán í annarri mynt en þeirri sem þú færð þínar tekjur í, sérstaklega þegar þú færð tekjur í jafn óstöðugri mynt og íslenska krónan er. Þetta er einföld staðreynd sem öllum átti að vera ljós þegar lánið var tekið -- þ.e. þegar þú tekur hagstætt lán, eða leggur sparifé inn á reikninga sem hljóma hagstæðir (sbr. Icesave) þá fylgir því áhætta. Það voru því miður ekki aðeins óprúttnir bankamenn og útrásarmógular sem skuldsettu sig langt umfram getu, og mér finnst að fólk þurfi að staldra aðeins við þegar það varpar ábyrgðinni á eigin gerðum á banka og óheiðarlega stjórnmálamenn.    

[Sigurður Hreiðar, 15.4.2009 kl. 21:05]

GH -- Þegar fólk leitar ráða hjá mörgum stofununum á sama tíma, hjá fólki sem er titlað ráðgjafar og eiga að vita betur en þeir sem leita ráða hjá þeim, og allir ráðgjafarnir eru á einu máli -- er samt heimska að fara að ráðum þeirra?

[Einar Guðjónsson (IP-tala skráð) 15.4.2009 kl. 22:59]

Sæll

Varðar lið.1 Skv. hegningarlögum er auðvitað um að ræða misneytingu en þegar ´´ fína´´ fólkið átti í hlut og ríkisbankar.Þá var og er enn viðhorf lögreglunnar að þetta ljóti að vera löglegt annars væri ´´ fína ´´´fólkið ekki að þessu.Allt annað viðhorf hefur ríkt hjá lögreglu þegar kemur að lögum sem banna innflutning og ræktun á kannabisi.Þá er sérsveitin send á staðinn. Þetta er raunar það sem Eva Joly var að tala um.

Að auki hefur setið hér þingheimur  lengi lengi sem hefur ekki verið að hugsa um almannahagsmuni heldur þrönga sérhagsmuni: tryggingafélögin með skaðabótalögum og skyldutryggingum, fákeppnisfélög ( matvöruhringar, flugfélög, símafélög ), okurlánara ( Lífeyrissjóði og banka ), sægreifa,  ´´eigendur´´ sveitarfélaga sem fengið hafa skotleyfi á borgarana, lögum um sölu ríkisfyrirtækja etc.Allstaðar voru ´´the usual suspects´´ að vinna á Alþingi

fyrir hákarlana.Okkur þótti líka svo fínt að láta berja á okkur.

Varðandi 2.

Iðulega sást aldrei gjaldeyrir í þessum viðskiptum. Bankarnir fengu þessu peninga án veðs í Seðlabankanum á 18 til 25% vöxtum og stilltu svo lánin af m.v.tiltekið gengi og svo voru samantekin ráð um að lækka gengi kerfisbundið svo hægt væri að hafa eitthvað upp úr þessu.Þetta fór hinsvegar úr böndunum og allir þekkja sögulok. Bankamaður sagði í mín eyru að upphaflega hugmyndin hafi verið að taka yfir heimilin með ´´veðkalli´´ og renna þeim inn í stóru fasteignafélög bankanna. Eik, Keops og hvað þau heita. Kenna okkur að leigja.

Ríkisvaldið tók yfir þessa banka og þar með þýfi þeirra og sama bankafólkið er nú  að gera nákvæmlega þetta: að stofna fasteignafélög  til að taka yfir heimilin.

Nú heitir það ekki veðkall heldur ´´aðgerðir til hjálpar heimilunum´´ Nýju eigendurnir hafa öspina og rósina  sem firmamerki.Því ekkert er lán án þyrna. 

[EE elle (IP-tala skráð) 18.4.2009 kl. 10:17]

Nokkur orð inn í umræðuna:

http://eyjan.is/silfuregils/2009/02/13/hugleidingar-logmanns/

http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/04/16/lantakendur_stefna_og_vilja_lanum_hnekkt/

http://www.heimilin.is/varnarthing/index.php?option=com_content&view=article&id=199:gengistryggd-
lan-ologleg&catid=58:frettir

[Þórður Björn Sigurðsson, 18.4.2009 kl. 10:26]

Bent hefur verið á skýringar með 13. og 14. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðbætur í þessu samhengi. Þar segir orðrétt: „Samkvæmt 13. gr. og 1. mgr. 14. gr. frumvarpsins verður ekki heimilt að binda skuldbindingar í íslenskum krónum við dagsgengi erlendra gjaldmiðla. Er talið rétt að taka af allan vafa þar að lútandi.“

http://eyjan.is/blog/2009/04/17/hagsmunasamtaka-heimilanna-segja-logmaeti-gengistryggdra-husnaedislana-vafasamt/

[EE elle (IP-tala skráð) 18.4.2009 kl. 11:48]

Og þetta:

http://marinogn.blog.is/blog/marinogn/entry/855575/

http://marinogn.blog.is/blog/marinogn/entry/846461/